Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі – Алматы: Мемлекеттік тілді дамыту институты. Б.Қалиев.. 2014.
ырағия — (Гур., Мақат) ырық, ерік. Ертаза солардың ы р а ғ и я с ы н а көнбей жүреді екен (Гур., Мақат) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
қырықмүйіз — зат. этногр. Қаз қатар орналасқан мүйіз пішіндес ою. Қазақ шеберлері қолданатын оюдың түрлері көп. Олардың ең негізгілері: қошқармүйіз, түйетабан, қ ы р ы қ м ү й і з, сыңармүйіз, жүрекше жапырақ (Шаңырақ, 434). Қазақ жерінде «қ ы р ы қ м ү й і… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
аңырыңқырау — аңырыңқыра етістігінің қимыл атауы … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
ақыраңдан — ақыраңда етістігінен жасалған ырықсыз етіс. Оның таңертеңгі қызылшырайы оңып, аспан түстес көгілдір көзі а қ ы р а ң д а н ы п кетіпті (Р. Отарбаев, Біздің ауыл., 45) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қой — зат. астр. Аспан шоқжұлдыздарының бірі. Үркердің үстіңгі жағында тұратын, аса жарық емес қос жұлдыз бар. Оны – Тоқты, Қозы немесе Қ о й, Қошқар деп те атайды (Х.Әбішұлы, Аспан сыры, 151). Қой жасы. этногр. Ер баланың он бес жастан асып, қой… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
есіл — ес етістігінен жасалған ырықсыз етіс. Бұрын басқұр, желбау, шаңырақ және уық баулары таза жүннен, жылқы қылы қосылып е с і л е т і н де, көгі түйенің мойын терісінің көнінен жасалатын (Коммунизм жолы, 13. 03. 1970) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
жүрекше — зат. г е о г р. Жүрек пішіндес дөң (биіктік). Біз сол бетімізбен астыңғы жақтағы ж ү р е к ш е г е шықтық (М. Етекбаев, Жомарт жаз, 70). Лагерь ж ү р е к ш е н і ң үстінде екен (Н. Қазыбеков, Дала., 54). Байқап қарасаң, жүрекке ұқсайтыны рас екен … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
көктел — көкте етістігінен жасалған ырықсыз етіс. Кереге сүйектері тор көз әдіспен айқастырыла орналастырылады да, қайыспен к ө к т е л е д і (Қ. Толыбаев, Бабадан., 241). Керегенің к ө к т е л і п біткен әр бөлігін қанат деп атайды (Шаңырақ, 47) … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
мойын — Мойнына сайтан мінді. Адал жолдан тайды, адасты. Тоқталған бір пенде жоқ қыры сынып, м о й н ы н а әбден алған с а й т а н м і н і п. Айтсаңақ, «анау қу» деп жымыңдайды, Соған ыза боласың іштен тынып (Шәкәрім, Шығ., 39). Мойын арқан. Бұқатартыс… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
тұтқауыл — зат. көне. т ар. 1. Ханды, хан сарайын қорғайтын күзетші қосын. Сонымен қатар, передовой полк аталатын маңдайда да, сторожевой полк аталатын т ұ т қ а у ы л д а да жеке қолбасы бар еді (М.Мағауин, Аласапыран, 301). Ал қазір қарауыл – т ұ т қ а у… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
